Ervaring van een taalcoach

Zijn handen trillen als ik hem vraag een stukje voor te lezen. Ik had al eerder gemerkt dat hij moeilijk leest en de woorden langzaam in blokletters opschrijft. De andere deelnemers in het taalklasje hadden het ook gemerkt en helpen hem. Ze begrijpen dat hij het niet expres doet. Iedereen doet er luchtig over. Nestor uit Nigeria doet als afleiding de uitspraak van de zin overdreven na. De soépermark is in de boért. Iedereen ligt onder de tafel. We hebben zelfs een keer allemaal de slappe lach gekregen waardoor het laatste half uur van de les niet meer mogelijk was. Geen woord Nederlands kwam er nog uit.

Er staat een grote wereldbol op de lessenaar waar gretig aan gedraaid wordt. Hoe kwam je hier? vraag ik neutraal: met de boot, met het vliegtuig, met de trein, lopend, fietsend? Geen enkel verhaal is hetzelfde. De meesten hebben dagen gelopen om daarna verder te reizen in een gesloten laadbak van een vrachtwagen. Een van de vrouwen ging het laatste stuk met de trein en vertelt dat ze geen enkele controle kreeg van Oostenrijk naar Ter Apel. Helemaal niemand vroeg naar mijn kaartje, zegt ze. Ze is nog verbaasd. Haar mooie gestileerde wenkbrauwen schieten de lucht in. Nee, ik weet ook niet hoe dat kan, zeg ik lachend. Ze vinden het prettig dat ik niet vraag naar het waarom. Waarom ben je hier? Het is een vraag die hen al door de IND en andere instanties wordt gesteld. Ik sta voor een groep mensen die hun huis halsoverkop moest verlaten. Je huis is je toevlucht, daar waar het veilig zou moeten zijn. Waar je je lamp met zorg hebt uitgekozen, waar de tafel groot genoeg is voor een familielunch, waar op het deurkozijn streepjes staan die de groei van je kinderen aangeven. Ik sta voor een groep die heeft moeten vluchten voor fysiek geweld, oorlog of andere verschrikkingen. Die hun kleine kinderen droog probeerden te houden in een gammel bootje of warm wreven in een vrieskoude laadbak. Die iedere dag bellen met hun achtergebleven kinderen of ouders. Je integriteit vervaagt niet als je de grens oversteekt. Je bent nog steeds dezelfde persoon. Mag ik hier niet op antwoorden? zou een goede zin zijn voor de volgende taalles.

De deelnemer die zo moeilijk leest, kan fantastisch gitaar spelen. Hij laat me een filmpje zien waarin hij met zijn broer zingt. Ieder weekend komen ze samen met andere muzikanten. Allemaal vrienden of kennissen uit zijn eigen regio. Zingen en kletsen in de eigen taal. De les op de vroege ochtend lag hem daarom in het begin zwaar op de maag. Ik zag hem een half uur te laat op sandalen binnensluipen. Maar al gauw liep hij voor de troepen uit.